บทที่
3
ยุทธศาสตร์การรบ
ซุนวูกล่าวว่า
1. หลักการทำสงคราม
ยอดเยี่ยมที่สุด คือการเอาชนะด้วยกลอุบาย
ยอดเยี่ยมรองลงมา คือ การเอาชนะด้วยการทูต
ดีที่สุด คือ การเอาชนะด้วยการรบ
เลวที่สุด คือการตีเมืองด้วยเหตุสุดวิสัย
2. หลักการชนะศึก
สุดยอดที่สุด คือ การทำให้ข้าศึกพ่ายแพ้โดยไม่ต้องรบ
สุดยอดรองลงมา คือ การทำลายข้าศึกโดยไม่ยืดเยื้อ
ดีที่สุด คือ การโจมตีเข้ายึดเมืองแต่เมืองก็มิแตก
3. หลักการรบ
หากเข้มแข็งกว่าข้าศึก ให้บุกโจมตี
หากเข้มแข็งเท่ากับข้าศึก ให้ยันไว้
หากเข้มแข็งน้อยกว่า ให้ถอยหนี หากดันทุรังมีแต่จะพ่ายแพ้
4. หลักการล่วงรู้ชัยชนะ 5 วิถีทาง คือ
รู้ว่าควรรบหรือไม่ควรรบ จะชนะ
รู้ว่ากำลังมากกำลังน้อย จะชนะ
แม่ทัพและกองทหารเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน จะชนะ
ฝ่ายพร้อมรบบุกฝ่ายไม่พร้อมรบ จะชนะ
แม่ทัพมีสติปัญญา ไม่ถูกแทรกแซง จะชนะ
5. รู้เขา
รู้เรา รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครั้ง
ไม่รู้เขา แต่รู้เรา
โอกาสแพ้ชนะเท่ากัน
ไม่รู้เขา
ไม่รู้เรา รบร้อยครั้ง แพ้ร้อยครั้ง
ซุนวูสอนเล่นดัมมี่
บทที่ 3
ยุทธศาสตร์การเล่น
ในบทนี้
ซุนวูได้ให้ข้อคิดที่สำคัญ และมีคุณค่ายิ่งต่อการวางแผนกลยุทธ์การเล่นดัมมี่ คือ รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครั้ง ไม่รู้เขาแต่รู้เรา โอกาสแพ้ชนะเท่ากัน
ไม่รู้เขาไม่รู้เรา รบร้อยครั้ง แพ้ร้อยครั้ง แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ในการอ่านสถานการณ์ไพ่ของตัวเองและผู้อื่นว่าเป็นอย่างไร และเขาเสนอหลักการเล่นให้ชนะ เช่น ถ้าไพ่ได้เปรียบให้เล่นแต่ถ้าไพ่เสียเปรียบไม่ควรฝืนเล่น จักแพ้ ควรเลี่ยงหนี
บทนี้เปิดเผยให้เห็นถึงหลักการเล่นดัมมี่ เป็นบทที่ยอดเยี่ยมที่สุดในตำราพิชัยสงครามซุนวูสอนเล่น ดัมมี่คือ
ชนะโดยไม่ต้องรบ หรือการน็อกมืดนั่นเอง
ซุนวูกล่าวว่าหลักการเล่นดัมมี่ที่สุดยอดที่สุดคือการน็อกมืด สุดยอดรองลงมาคือน็อกสว่าง ดีรองลงมาคือนับแต้มกิน ผู้ใด้แต้มมากที่สุดคือผู้ชนะ และสุดท้ายคือ เล่นจนไพ่หมดกองแต่ไม่มีผู้ชนะ ได้กินเฉพาะหัว หรือสเปโต ผู้เล่นมีแต้มเท่ากันจึงต้องแบ่งแต้มกันไป
ตามหลักการของซุนวูที่ว่าเอาชนะกันโดยไม่ต้องสูญเสีย
เอาชนะกันด้วยอุบายและเอาชนะกันด้วยการทูตดังนั้นการเล่นน็อกมืดจึงเป็นนโยบายที่ดีที่สุดเพราะยังคงรักษาหน้าไพ่ในมือ
พยายามอย่าให้เสียไพ่ที่รอคอย ใช้กลยุทธ์และจิตวิทยาการพูดหลอกล่อให้สามารถน็อกได้
ในความเป็นจริงแล้วการเล่นน็อกมืดไม่สามารถทำได้ตลอดทุกเกมเพราะไพ่ที่ต้องการอยู่ในกองทิ้งซุนวูเห็นว่าควรจะเกิดไพ่ในสถานการณ์ที่เราได้เป็นฝ่ายเหนือกว่าหรือได้เปรียบ ไม่เห็นด้วยกับการเกิดในสถานการณ์ที่ด้อยกว่าหรือไม่เกิดประโยชน์อันใด
การจะเกิดไพ่หรือไม่นั้นให้ดูสถานการณ์ไพ่ในมือทั้งของเราและของเขา หากไพ่เหนือกว่าให้เกิดกินแต้มและอ่อยเหยื่อหรือเกิดจนชนะแต้ม หากทั้งสองฝ่ายเกิดไพ่ลงแต้มแข่งกันแต้มใกล้เคียงให้ยื้อประคองเกมจนกว่าไพ่หมด ในระหว่างนี้ต้องไม่ตีตัวใหญ่ให้เขาเก็บแข่งแต้ม ไพ่หมดแล้วลงไพ่นับแต้มแข่งแต่ถ้าสู้ไม่ได้ไม่ต้องแข่ง อย่าฝืนสู้ทั้งที่รู้ว่าสู้ไม่ได้ ให้หลีกเลี่ยงการเสียมากกว่าเดิม
ซุนวูบอกว่าเราสามารถล่วงรู้ชัยชนะได้ 5 ทางคือ
1. รู้ว่าควรเกิดไพ่หรือไม่ควรเกิดไพ่
จะชนะ คุณควรรู้ว่าเกิดไพ่แล้วคอยโง่หรือไม่
เกิดไพ่แล้วไพ่เข้าชุดมากหรือไม่หรือเกิดแล้วได้กินแต้ม
เกิดแล้วไม่มีประโยชน์หรือเกิดแล้วเสี่ยงตีโง่อย่างนี้ไม่ควรเกิด
2. รู้ว่ากำลังไพ่มาก กำลังไพ่น้อย จะชนะ
คุณควรรู้ว่าไพ่ในมือมีโอกาสคอยโง่มากน้อยหรือไม่ ถ้ามีโอกาสได้โง่หรือคอยดัมมี่มากก็จะชนะได้หรือถ้าเป็นการเกิดกินแต้มไพ่คุณมีแต้มมากกว่าหรือไม่
3. รู้ว่าสามารถควบคุมไพ่ในมือและไพ่ในกองได้ จะชนะ คุณควรฝึกกลยุทธ์การอ่อยเหยื่อให้สามารถเกิดไพ่กินแต้ม จัดชุด และอ่อยไพ่ ควบคุมไพ่ในมือและในกองไม่ให้ขาอื่นแข่งแต้มคุณได้
4. รู้ว่าทำอย่างไรให้ไพ่น็อกเร็ว จะชนะ คุณใช้กลยุทธ์การเล่นที่มากมายหลายอย่างเพื่อสร้างโอกาสให้ไพ่คุณน็อกเร็ว
หลอกล่อขาบน ใช้ความสงบสยบความเคลื่อนไหว คอยจังหวะโจมตีขาที่ไม่ระวัง
5. รู้ว่าเล่นด้วยทักษะ สมาธิ สติปัญญา
ความมั่นใจ จะชนะ คุณต้องมีสมาธิอยู่กับเกมตลอด อย่าเร่งรีบเกิดให้ไพ่เสียรูปขบวน
ควรจั่วก่อนเพื่อให้ได้ไพ่ที่สวยงามเต็มที่ถึงคอยดัมมี่หรือคอยโง่ข้ามขาน็อกได้
สุดท้ายคำคมของซุนวูที่ได้ยินกันบ่อยคือ รู้เขา รู้เรา รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครั้ง แท้จริงแล้วไม่มีในตำราพิชัยสงคราม เป็นการรวมคำพูดสองประโยคของซุนวู คือ "การชนะร้อยทั้งร้อยมิใช่วิธีการอันประเสริฐแท้ แต่ชนะโดยไม่ต้องรบเลย จึงถือว่าเป็นวิธีอันวิเศษยิ่ง" กับ "หากรู้เขารู้เรา แม้นรบกันตั้งร้อยครั้งก็ไม่มีอันตรายอันใด ถ้าไม่รู้เขาแต่รู้เพียงตัวเรา แพ้ชนะย่อมก้ำกึ่งอยู่ หากไม่รู้ในตัวเขาตัวเราเสียเลยก็ต้องปราชัยทุกครั้งที่มีการยุทธ์นั้นแล"
คำคมคลาสสิกนี้เป็นการแปลผิดความแต่ยังจำได้มาจนถึงทุกว้นนี้ ความจริงแล้วซุนวูเขียนว่า รู้เขารู้เรา ร้อยรบมิพ่าย ไม่รู้เขาแต่รู้เรา ชนะหนึ่งแพ้หนึ่ง ไม่รู้เขาไม่รู้เรา ทุกรบจักพ่าย
คำสอนของซุนวู รู้เขา รู้เรา คงไม่ชนะทุกครั้งแต่ว่ามีโอกาสชนะมากกว่าแพ้ ไม่รู้เขาแต่รู้เรา ถึงแม้ชนะก็อาจมีการสูญเสียตามมาและมีโอกาสแพ้ได้จึงต้องวางแผนป้องกัน แต่ถ้าไม่รู้เขา ไม่รู้เรา แพ้อย่างเดียว ซุนวูจึงสอนว่าให้ประเมินสถานการณ์ก่อนรบ
ในทางดัมมี่เราคงไม่สามารถประเมินสถานการณ์ก่อนได้จนกว่าจะลงไปเล่นเพราะถ้ารู้ว่าเล่นเสียก็คงจะไม่เล่น การที่จะชนะหรือแพ้ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ไพ่ที่แจกมา ไพ่ใบที่จั่วมาเข้าชุด ไพ่ที่น็อก นี่คือดวงซึ่งไม่สามารถคุมได้ การใช้ทักษะฝีมือการเล่นเป็นองค์ประกอบเสริมส่วนหนึ่งหากเล่นนานไปก็มีความผิดพลาดกันได้ดังนั้นการเล่นดัมมี่อย่าหลงตัวเองว่าจะชนะได้แน่นอน ฉันแน่กว่าใคร ยัง คุณยังไม่สุดยอดหรอก ถ้าสุดยอดจริงคือชนะโดยไม่ต้องรบหรือชนะโดยไม่ต้องเล่น นั่นคือ ชนะใจตัวเอง