การพนัน หมายถึง การที่บุคคลสองฝ่ายที่มีความเห็นตรงข้ามกันในเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่งในอนาคตได้ทำการสัญญากัน และเมื่อผลปรากฏแล้ว ฝ่ายที่แพ้จะต้องจ่ายเงินหรือทรัพย์สินให้กับฝ่ายที่ชนะตามที่ตกลงกันไว้
การพนันเป็นสิ่งไม่ดีแต่คนเล่นการพนันก็ไม่ใช่คนเลวถ้าเล่นเพื่อความสนุกสนานหรือเล่นเพื่อเสี่ยงโชคเป็นครั้งคราว ไม่เป็นหนี้เป็นสินไม่มีปัญหาอะไรแต่ที่มีปัญหาคือการเล่นพนันแบบเสพติด เล่นมาก เล่นบ่อย อย่างต่อเนื่องตลอดเวลาโดยหวังว่าจะรวยทางลัดใช้เวลาหมกมุ่นอยู่กับการพนัน ไม่สามารถหักห้ามใจตัวเองได้จนกลายเป็นสาเหตุของการเสพติดการพนัน
การเสพติดการพนัน (Gambling addiction) เป็นภาวะผิดปกติทางจิตชนิดหนึ่งแม้ว่าผู้เล่นจะรู้ตัวว่าการเล่นการพนันเป็นสิ่งไม่ดี เป็นสิ่งผิดหรือเป็นผลร้ายต่อชีวิต เช่นการเงิน การงาน ครอบครัว สุขภาพแต่ก็อดเล่นไม่ได้คล้ายกับการติดสารเสพติด ยากที่จะควบคุมความอยากเล่นของตัวเองได้ หากต้องหยุดเล่นจะเกิดความโกรธ เครียด ซึมเศร้าอยากฆ่าตัวตาย
การเสพติดการพนันอาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตในระยะยาวแม้ว่าจะไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดแต่สามารถบำบัดรักษาผู้ที่เสพติดการพนันได้ด้วยหลายวิธีร่วมกัน หากพบว่าตนเองหรือบุคคลรอบข้างมีอาการคล้ายติดการพนันควรเข้ารับการรักษากับผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ
สมาชิกในครอบครัว คนใกล้ชิด ควรสังเกตดูพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปของคนที่เรารักว่ามีอาการของการเสพติดการพนันหรือไม่ถ้าหากยังไม่มีอาการซึมเศร้าก็อาจจะยังไม่ถึงเสพติดการพนัน
อาการของผู้เสพติดการพนัน ผู้ที่เข้าข่ายเสพติดการพนันจะมีอาการดังนี้
เพิ่มจำนวนเงินเล่นมากขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อตอบสนองความตื่นเต้นเร้าใจ
ไม่สามารถลด ควบคุม หรือหยุดเล่นการพนันได้แม้จะพยายามแล้ว
หากไม่ได้เล่นการพนันจะรู้สึกหงุดหงิดหรือกระสับกระส่าย
เล่นการพนันมากขึ้นเพื่อให้ได้เงินที่เสียไปกลับคืน
โกหกครอบครัวหรือคนรอบข้างว่าไม่ข้องเกี่ยวกับการเล่นพนัน
การเล่นพนันส่งผลกระทบต่อการเรียน การทำงานและความสัมพันธ์
ฉ้อโกงหรือขโมยเพื่อนำเงินไปเล่นการพนัน
ต้องการความช่วยเหลือด้านปัญหาการเงิน
การช่วยเหลือ ส่วนในกรณีที่พบว่าคนใกล้ชิดมีพฤติกรรมติดพนันแล้ว ก็มีแนวทางช่วยเหลือเบื้องต้นก่อนสายเกินไป ดังนี้
สิ่งที่ควรปฏิบัติ
นึกถึงสิ่งดีๆ หรือศักยภาพในตัวเขา
ให้มีสติ ใจเย็น เมื่อพูดคุยถึงการติดการพนันและผลกระทบที่ตามมา
บอกเขาว่า คุณเองที่ต้องการความช่วยเหลือเพราะได้รับผลกระทบจากพฤติกรรมของเขา
ดูแลด้านจิตใจและสังคมให้เขาเป็นพิเศษ แนะนำให้เขาทำกิจกรรมที่ได้ระบายความเครียด เช่น การเล่นกีฬา
จัดตารางเวลาการตื่นนอนและการใช้อินเทอร์เน็ตอย่างเหมาะสม
กำหนดขอบเขตการบริหารเงิน ควบคุมค่าใช้จ่ายของครอบครัว เช่น บัญชีเงินฝาก บัตรเครดิต
อธิบายเกี่ยวกับปัญหาติดพนันให้เขาเข้าใจ สื่อสารให้เขาตระหนักรู้ว่าตัวเองมีความผิดปกติ จำเป็นต้องได้รับการบำบัดรักษาและพบแพทย์ก่อนมีปัญหาร้ายแรง
เข้าใจว่าการเสพติดพนันสามารถรักษาได้แต่ต้องเกิดจากตัวผู้เสพติดการพนันเองว่าต้องการที่จะเลิกเล่นการพนันและ ต้องอาศัยระยะเวลาในการรักษาและ
ติดตามผลว่าเขามีปัญหาทางด้านอารมณ์หรือไม่ ในรายที่ไม่ได้เล่นการพนัน แล้วมีอาการหงุดหงิด ก้าวร้าว ซึมเศร้า ต้องรีบปรึกษาแพทย์
สิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติ
ตำหนิ บ่น หรือ ปล่อยให้ความโกรธครอบงำ
ตัดเขาออกจากครอบครัวหรือกิจกรรมของครอบครัว
คาดหวังว่าเขาจะหายจากการติดพนันในทันทีเมื่อหยุดเล่นพนัน
ใช้หนี้แทน แก้ปัญหาหนี้สินให้ หรือประกันตัวเขาเมื่อมีปัญหาหนี้สิน
ปิดบัง หรือไม่ยอมรับว่าเรื่องนี้เป็นปัญหาของตัวเองและครอบครัว
แนวทางการรักษามักใช้วิธีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การให้คำปรึกษา หรือการเปลี่ยนแนวคิด การโน้มน้าวใจให้คิดและค้นหาคำตอบของโทษภัยของการพนันด้วยตนเอง และอาจให้เข้าร่วมกลุ่มเพื่อให้การสนับสนุนและให้กำลังใจในการเปลี่ยนพฤติกรรมการเล่นการพนัน ร่วมกับการรักษาด้วยยา ซึ่งให้ผลการรักษาที่ดีที่สุด
นอกจากนี้ควรรักษาโรคอื่นที่พบร่วมกับการติดการพนัน เช่น ภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล และการติดสารเสพติดชนิดอื่น เช่น เหล้า บุหรี่ จะช่วยให้การติดการพนันดีขึ้นได้
การป้องกันโรคติดการพนัน
ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดการพนันควรคิดถึงผลเสียของการเล่นพนันให้มาก ควรควบคุมจิตใจให้เข้มแข็ง ปฏิเสธการเล่นการพนัน หลีกเลี่ยงการเล่นพนันทุกรูปแบบ รวมทั้งหลีกเลี่ยงการสังสรรค์กับผู้ที่เล่นพนันหรือไปยังสถานที่ที่มีการเล่นพนัน การฝึกสติจะช่วยให้มีสติหรือรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่าเรากำลังทำอะไรอยู่ หากสามารถฝึกสติได้ก็จะช่วยทำให้โอกาสที่จะกลับไปเล่นพนันอีกมีน้อยลง หากมีพฤติกรรมเข้าข่ายติดการพนันควรไปพบจิตแพทย์หรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการวินิจฉัย ซึ่งการรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มแรกจะช่วยป้องกันผู้ป่วยไม่ให้มีอาการที่รุนแรงขึ้นกว่าเดิม
เชิญดาวน์โหลดหนังสือเสพติดพนันไว้อ่านเพื่อเป็นความรู้เพิ่มเติมครับ